تشکیل کنسرسیوم دانش بنیان زنجیره ارزش پرورش ماهی در قفس - کشتی کروز

در کنار قفس های پرورش ماهی عموماً شناورهایی تعبیه می گردد که وظیفه غذادهی، تامین امنیت مزرعه، نظارت بر سلامت ماهیان، انبار کردن غذا و عملیات های اجرایی را در هنگام انتقال ماهیان صید شده را عهده دار خواهند بود.

واحدهای نرسری و هچری وظیفه فراوری و تامین بچه ماهیان را بر عهده دارند. از آن جا که امکان پرورش ماهیان در روزها و ماه های اولیه پس از تولد در دریا وجود ندارد لازم است که ماهی این مرحله از رشد را در محیطی کنترل شده طی کند. بچه ماهی پس از رسیدن به سایز مناسب برای رهاسازی در قفس، به وسیله سیستم های حمل و نقل دریایی که با استفاده از دانش روز طراحی شده اند، به مزارع منتقل می شوند.

با توجه به کاهش منابع آب شیرین از یکسو و افزایش جمعیت و در نتیجه افزایش احتیاج به فراوری پروتئین، از سویی دیگر، لزوم استفاده از سیستم های نوین برای فراوری پروتئین با حداقل مصرف آب و بازدهی بالا بیش از پیش در کشور احساس می گردد. با توجه به وجود خطوط ساحلی بسیار وسیع در کشور و شرایط بومی، یکی از مناسب ترین سیستم های قابل استفاده پرورش ماهی در قفس های دریایی است.

استفاده از این سیستم دارای مزایایی از قبیل کاهش مصرف آب شیرین برای فراوری پروتئین (تقریبا برابر صفر)، افزایش فراوری پروتئین، ایجاد امنیت غذایی، افزایش دیپلماسی دریایی، هزینه سرمایه گذاری پایین در برابر سایر سیستم ها و فراوری ماهیان با کیفیت بالا است.

بر اساس گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) صید دنیای آبزیان به حدی رسیده که با شیوه های کنونی مدیریت ذخایر، نمی توان فراوری (صید) بیشتری را انتظار داشت. از سوی دیگر تقاضا برای ماهی و دیگر غذاهای دریایی رو به برتری است. در طی دو دهه اخیر، پرورش آبزیان با رشد سالانه حدود 2/5 درصد سریعترین و با ثبات ترین نرخ رشد را در فراوری پروتئین های جانوری در دنیا داشته است.

طبق آمار ارایه شده سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) سرانه مصرف ماهی در دنیا در سال 2020 حدود 20.2 کیلوگرم به ازای هر فرد است، این در حالی است که مصرف سرانه ماهی در کشور ایران در سال گذشته برابر 13.8 کیلوگرم بوده است. سیاست های پیش رو در باب افزایش سرانه مصرف ماهی در کشور تا رسیدن به میانگین دنیای در راستای تامین غذای مورد احتیاج، بالا بردن امنیت و کیفیت غذایی، بهبود رژیم غذایی و به تبع آن سلامتی و هم چنین بهره وری از مواهب الهی و پتانسیل های طبیعی موجود در کشور است.

در یک دهه گذشته پرورش ماهی در قفس به عنوان یکی از پروژه های مورد تاکید در برنامه های توسعه کشور مورد توجه جدی قرار گرفته و در سالیان اخیر با حمایت وزارت جهاد کشاورزی و معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری و کوشش شرکت های دانش بنیان، گام های موثری در جهت توسعه بومی سازی این صنعت در کشور برداشته شده است.

یکی از اولیت های برنامه ملی توسعه شهرک های گلخانه ای و شیلاتی، ایجاد و تکمیل زنجیره ارزش صنعت پرورش ماهی در قفس در قالب کنسرسیوم های دانش بنیان با هم افزایی حداکثری ذینفعان و بازیگران مرتبط است. با ایجاد این کنسرسیوم ها و پیاده سازی مکانیزم های تعیین برای تأمین پایدار منابع مالی می توان امیدوار بود گام های مهمی در راستای رشد هر چه بیشتر این صنعت برداشته گردد.