پس لرزه های انتخاب خورشید - کشتی کروز

روز یکشنبه فیلم خورشید ساخته مجید مجیدی به عنوان کننده ایران به جایزه اسکار 2021 معرفی شد که همچون سال های گذشته حرف و حدیث های زیادی پیرامون انتخاب فیلم و معرفی آن به اسکار شکل گرفته است.

انتخاب و معرفی فیلم های ایرانی برای حضور در جوایز اسکار در سال های اخیر همواره با اعتراض عده ای روبه رو می شود؛ از سال 90 که سینمای ایران توانست با فیلم جدایی نادر از سیمین نخستین اسکار را کسب کند، لزوم توجه به این جایزه و رقابت برای حضور مستمر و تاثیرگذار در این رویداد به یکی از چالش های سینمای ایران تبدیل شد.

چالشی که به نظر می رسد حاصل یک رقابت پنهان میان سینماگران و مدیران سینمایی است که همگی بر اساس خواسته های خودشان می خواهند با حضور در این رقابت سینمایی، نگاه ها و توانایی های خود را ثابت کنند.

روز یکشنبه و بعد از معرفی فیلم مجیدی به عنوان سفیر ایران در مهم ترین رویداد سینمایی دنیا، نخستین کسی که چراغ اعتراض ها را روشن کرد علی مصفا، تهیه کننده یلدا بود.

مصفا در یک یادداشت تحلیلی نتیجه گرفت یلدا می توانست بهترین گزینه برای حضور در اسکار باشد و از پنج عامل پخش بین المللی، اکران خارجی، اکران داخلی، جشنواره ها و جوایز و پخش در ایالات متحده آمریکا به عنوان شاخص های موفقیت یک اثر در اسکار نام برد و تاکید کرد که یلدا از این فاکتور ها برخوردار بوده است.

این بازیگر و تهیه کننده ضمن توضیح هر فاکتور درباره پخش این فیلم در ایالات متحده آمریکا نوشت: کمپانی نیویورکی فیلم موومنت حقوق یلدا را برای ایالات متحده آمریکا خریده و پس از نمایش دادن فیلم در جشنواره های متعددی در آمریکا از جمله: واشنگتن، اشلند، گولدکوست، فیلادلفیا، ریهوبت، اسکاتدال و... اکران فیلم را برای ماه های پایانی سال 2020 و نزدیک به مراسم اسکار برنامه ریزی کرده است.

مایکل روزنبرگ، رئیس این شرکت در پیامی به روابط عمومی فیلم اعلام کرده در صورت معرفی یلدا به عنوان فیلم منتخب ایران، پخش سینمایی وسیع تر و تبلیغات بیشتری برای آن انجام خواهد داد. حال، ضمن احترام به سایر آثار سینمایی امسال، باید پرسید با این معیار های معین بین المللی، کدام فیلم ایرانی به شکل منطقی شانس بیشتری از یلدا برای راهیابی به لیست نامزد های فیلم خارجی زبان خواهد داشت؟

از سویی دیگر نبود دو فیلم دشت خاموش و جنایت بی دقت در میان آرای اولیه معرفی فیلم به اسکار با توجه به موفقیت های بین المللی این دو فیلم نیز حاشیه های دیگر را بر متن معرفی خورشید به عنوان کننده اسکار ایجاد کرد.

کیوان کثیریان، منتقد سینما در یادداشتی تحلیل به این انتخاب واکنش داد و نوشت انتخاب فیلم مجید مجیدی به عنوان کننده ایران برای آکادمی اسکار اصلا دور از انتظار نبود.

در سالی که به دلیل شیوع ویروس کرونا شرایط اکران فیلم در تمام دنیا سروسامانی ندارد و بسیاری از فیلم های ایرانی در انتظار فروکش کردن بحران کرونا و بازگشایی سالن های سینما به سر می برند، انتخاب فیلم برای اسکار از میان گزینه های موجود کار دشواری به نظر نمی رسید.

این منتقد دیگر رقیبان این فیلم و شانس موفقیت آن ها را را تحلیل کرد و در نهایت گفت: فیلم یلدا با موفقیت های پرشمار و قابل توجه بین المللی که مهم ترین آن ها جایزه بزرگ جشنواره تراز اول ساندنس بود، می توانست گزینه ای بسیار جدی و قابل توجه باشد.

گرچه با توجه به حضور نام مجید مجیدی، انتخاب هر فیلمی جز خورشید از سوی هیات انتخاب بعید به نظر می رسید. از دیگرسو حضور فیلم مجیدی در بخش مسابقه جشنواره ونیز و کسب یک جایزه بازیگری و البته سخنان او در نشست فیلمش در ونیز تاثیر مهمی در نظر هیات انتخاب داشته است.

طبیعتا سابقه یک بار نامزدی مجیدی در اسکار 1997 و جوایز بین المللی پرشمار چند فیلم او در این انتخاب موثر بود. کثیریان در ادامه نوشت البته از یاد نبریم در طول دوران فیلم سازی مجیدی، معمولا هرگاه او فیلم قابل اعتنایی ساخته، به عنوان کننده ایران به آکادمی معرفی شده و بقیه فیلم ها شانسی برای انتخاب نداشته اند. از میان ده فیلم بلند مجیدی، خورشید ششمین فیلم اوست که این موقعیت را پیدا می کند.

به هرحال مجیدی علاوه بر آنکه از جمله فیلم سازان ایرانی تقریبا شناخته شده در عرصه بین المللی محسوب می شود، سینماگر مورد توجه و مقبول حاکمیت کشور هم هست و همواره عادت به توجهات ویژه دارد. این منتقد همچنین گفت سینمای ایران مثل هر کشور دیگری با توجه به کیفیت تولیداتش در برخی ادوار، شانس چندانی برای موفقیت های بزرگ ندارد؛ اما در هرحال باید بهترین فیلم خود را ارسال کند.

به نظرم امسال هم از همان سال هاست. البته امیدوارم بهترین اتفاق ها برای خورشید و سینمای ایران بیفتد. انتخاب خورشید برای حضور در اسکار علاوه بر واکنش های داخلی در خارج از کشور هم مورد توجه قرار گرفت.

به عنوان نمونه مجله ورایتی در وب سایت خود، خبر انتخاب شدن خورشید را بازتاب داد و نوشت ایران این فیلم را که در مورد بچه ها کار است، به عنوان کننده ملی خود در بخش بهترین فیلم بین المللی آکادمی اسکار انتخاب کرده و این ششمین بار است که فیلمی از مجید مجیدی کننده اسکار می شود.

این نشریه نوشت خورشید در ماه سپتامبر در بخش رقابتی هفتادوهفتمین دوره جشنواره ونیز اکران دنیای شد. روح الله زمانی، بازیگر این فیلم نیز به عنوان بهترین بازیگر جوان این جشنواره ایتالیایی برگزیده شد.