ماهی قرمز عید؛ بلای جان نئور - کشتی کروز

به گزارش خبرنگاران، دریاچه نئور با داشتن چشمه های متعدد، آب و هوای مناسب و طبیعت بکر و منحصربفرد در منطقه حفاظتی لیسار قرار گرفته به طوری که وجه تسمیه دریاچه نئور مربوط به قریه ای است به همین نام در شمالغربی تالاب که امروز خالی از سکنه بوده و تنها آثاری از آن به جای مانده است.

ناو و نو در فرهنگ فارسی دهخدا و عمید به معنای هر چیز میان تهی، چوب دراز که میان آن را خالی نمایند و در مجرای آب قرار دهند که آب از آن عبور کند، لوله ای که از آن گندم وارد آسیاب می گردد آمده است.

نئور یک منطقه ییلاقی است و به دلیل شدت سرما حدود نیمی از سال خالی از سکنه است اما با شروع بهار و شکوفائی طبیعت، کوچ عشایر شاهسون از دست مغان و برخی دامداران روستاهای اطراف مانند شبلو، عباس آباد، حصار و محمودآباد به منطقه برای بهره برداری از امکانات طبیعی آن شروع می گردد.

وسعت دریاچه 420 هکتار در زمان پرآبی است و حوضچه آبخیز دریاچه نئور 4 هزار و 62 هکتار معادل 40.6 کیلومتر مربع است.

مهمترین آبراهه اصلی حوزه در قسمت جنوب آن از روستای داش بلاغ می گذرد و قلل مرتفع خانم ناز با ارتفاع 3 هزار و 195 متر از سطح دریا و ساری قیه با 3 هزار و 196 متر از سطح دریا در جنوب شرقی حوزه قرار گرفته است.

با توجه به اینکه دریاچه نئور در منطقه حفاظت گشته لیسار قرار گرفته جزو مناطق تحت مدیریت سازمان محیط زیست قرار گرفته است و به همین جهت نیز دارای پاسگاه محیط بانی است که این پاسگاه در کنار دریاچه و در شرق آن واقع گشته است.

همه ساله با رهاسازی تعداد محدودی بچه ماهی قزل آلای رنگین کمان در گذشته به این دریاچه سعی می شد علاوه بر حفظ تعادل اکولوژیکی دریاچه نسبت به رواج ورزش صید ماهی با تک قلاب در بین علاقمندان اکولوژیکی نیز اجرا می گردد.

منطقه و حوضه آبخیز دریاچه نئور که بخشی از منطقه حفاظت گشته لیسار با وسعت حدود 35 هزار هکتار است، زیستگاه پرندگان مهاجر آبزی و کنارآبزی است که از فصل بهار به پائیز به این دریاچه مهاجرت می نمایند و در جنوب این دریاچه که محل زادآوری برخی از گونه ها از جمله آنگوت بوده، تعداد آن به بیش از 20 قطعه می رسد.

این دریاچه با داشتن چشمه های متعدد، آب و هوای مناسب و ... برای رشد ماهیان متنوع و گونه های منحصربفرد مهیاست که رشد و تکثیر نوعی میگو به نام گاماروس و تغذیه ماهیان قزل آلا از آن موجب سرخ شدن نسبی رنگ گوشت این ماهیان بوده و تمایز طعم این گونه را از سایر انواع آن زمینه ساز گشته است به طوری که دریاچه نئور و طبیعت بکر و آرام آن همراه با مناظر بدیع و سکوتی آرامبخش مکانی مناسب را برای دوستدارران رشته ماهیگیری فراهم نموده است.

اما این روزها دریاچه نئور حال و هوایی متفاوت با گذشته پیدا نموده و ورود ماهیان قرمز عید بلای جان این دریاچه گشته به طوری که در سال های اخیر به همت اداره کل محیط زیست استان اردبیل و در یک مطالعات وسیع کوشش بر این است تا با از بین رفتن نسل گونه های مهاجم دریاچه نئور به طبیعت اصلی خود بازگشته و احیای آن به خاتمه برسد.

در یک روز تابستانی به دعوت اداره کل محیط زیست استان اردبیل جمعی از خبرنگاران از این دریاچه بازدید نموده و از نزدیک در جریان عملیات احیای این دریاچه با رهاسازی گونه اردک ماهی در این دریاچه و نحوه فعالیت مشاوران برای احیای دریاچه نئور قرار گرفتند.

در این بازدید مدیر کل حفاظت محیط زیست استان اردبیل اظهار کرد: ما از سال 93 قراردادی را با مشاور با محوریت احیای دریاچه نئور به امضا رساندیم که در سال گذشته این مطالعات تکمیل و از همان سال عملیات اجرایی برای احیای دریاچه شروع شد.

محمد خداپرست اعلام کرد: مشاور، حذف فیزیکی ماهیان کراس را پیشنهاد نموده بود که با توجه به افزایش جمعیت و تکثیر ماهیان مهاجم، قرار شد با هدف حذف فیزیکی، رهاسازی اردک ماهی به انجام برسد که در سال گذشته 2 هزار و 300 اردک ماهی در این دریاچه رهاسازی گشت و سال جاری نیز در اوایل اردیبهشت ماه 15 هزار قطعه اردک ماهی در راستای حذف فیزیکی و پاکسازی این دریاچه انجام گشته است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اردبیل ادامه داد: در حال حاضر با تغذیه ای که اردک ماهی ها از این دریاچه داشتند، وزنشان افزایش یافته و قرار است در همین ماه به تعداد محدود با اخذ مجوز صدور پروانه صید را با نظارت اداره کل انجام دهیم تا صید ماهی با قلاب به انجام برسد.

خداپرست در مورد تغییر رنگ آب دریاچه و جلبک های رشد نموده در این دریاچه بیان نمود: در حال حاضر ما حجم آب مرده را در این دریاچه شاهد هستیم ولی با بارش هایی که در پائیز و روان آب های ورودی به دریاچه نئور صورت خواهد گرفت، امیدواریم هم بر میزان آب و هم بهبود کیفی آن افزوده گردد.

وی گفت: ما کار مطالعاتی و عملیاتی را در این دریاچه قدم به قدم به پیش می بریم ولی اینکه زمانی را اعلام کنیم تا دوباره رهاسازی قزل آلای رنگین کمان و پرورش آن در این دریاچه اتفاق بیفتد، از دست ما خارج است.

خداپرست اعلام کرد: طرح جامع مدیریت منطقه حفاظتی لیسار گرمی گیلان که دریاچه نئور نیز در داخل آن قرار گرفته است توسط همکاران ما در استان گیلان در حال تهیه است که فازهای تفصیلی و توجیهی آن انجام گشته و امیدواریم تا خاتمه سال جاری این طرح آماده گشته تا بخشی از این منطقه که دریاچه نئور نیز در آن قرار گرفته است، مشمول اجرای این طرح جامع باشد.

وی ادامه داد: برخی از شرایط تاثیرگذار در این دریاچه نظیر کم یا زیاد شدن آب آن در دست ما نیست بلکه شرایط خشکسالی منطقه است که امیدواریم با همراهی خود مردم احیای این دریاچه به خاتمه برسد. روش بیولوژیکی بهترین راه چاره در پاکسازی و احیای نئور است

اما مشاور شرکت پژوهشکده آبزی پروری ایران نیز در این بازدید اظهار کرد: روش بیولوژیکی به حذف کامل منجر نخواهد شد بلکه این دریاچه را به حد تعادل می رساند چرا که ما جمعیت گونه مهاجم کراس را نمی توانم به طور 100 درصد از بین ببریم و مشابه این گونه مهاجم را در سد ارس، مهاباد، ماکو و انزلی شاهد هستیم.

سیدحجت خداپرست بیان نمود: ما به دلیل آنکه در این دریاچه با شرایط اقلیمی خاص و یخبندان 6 ماهه روبرو هستیم به تبع آن به غیر از کراس سایر ماهیان رهاسازی گشته نظیر اردک ماهی تلف می گردد و در این چرخه ما نمی توانیم به صورت 100 درصد اعلام کنیم که گونه مهاجم کراس از بین رفته است.

وی گفت: اکوسیستم دریاچه نئور ما را مجاب نموده است تا از روش های مختلف متفاوت از سایر دریاچه ها در پاکسازی این دریاچه استفاده کنیم، به طوری که اردک ماهی های ریخته گشته در این دریاچه که به بیش از 15 هزار قطعه می رسد، هم اکنون وزنشان به 400 گرم رسیده است.

خداپرست اضافه نمود: به هیچ عنوان ارزش غذایی اردک ماهی کمتر از قزل آلا نیست، به طوری که در خود گیلان اردک ماهی بین 30 تا 40 هزار تومان به فروش می رسد.

وی در مورد احیای قزل آلا نیز توضیح داد: البته باید به یاد داشته باشیم که قزل آلا نیز گونه بومی منطقه نبوده بلکه ماهی پرورشی در این دریاچه بوده که به دلیل ماده غذایی ارزشمندی همچوم گاماروس این ماهی رشد نموده و تکثیر خوبی را انجام داده بود ولی گاوداری و دامداری در این منطقه و رهاسازی ماهیان قرمز عید در این دریاچه سبب گشته که حیات آن به مخاطره بیفتد.

مشاور شرکت پژوهشکده آبزی پروری ایران اضافه نمود: بهترین روشی که ما پیشنهاد کردیم روش بیولوژیکی همراه با رهاسازی اردک ماهی هاست که این کار تدریجی و به شکل مستمر جواب خواهد داد، به شرط آنکه سایر مولفه ها نیز در این منطقه کنترل گردد.

خداپرست ادامه داد: ما روش کم آسیب تری را در نظر گرفتیم اما مشکل ما 6 ماه یخبندان این دریاچه است که کار پاکسازی و احیا را به مخاطره انداخته و قطعا با تمدید زمان قرارداد مشاوره مراحل تثبیت و احیا و کنترل کامل را در این دریاچه شاهد خواهیم بود.