شروع مطالعات مجدد طرح جامع حمل و نقل شهر تهران - کشتی کروز

محسن پورسیدآقایی در گفت وگو با خبرنگاران گفت: طرح جامع حمل ونقل، حاصل یک فرآیند برنامه ریزی است که سمت وسوی حرکت مجموعه شهری را در حوزه حمل ونقل و در تعامل با سایر حوزه های شهری، در افق های زمانی کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت معین می نماید، به عبارتی می توان گفت طرح جامع حمل ونقل تصویرسازی مطلوبی از آینده حمل و نقل پیش از وقوع آن است.

وی با بیان اینکه مطالعات این طرح با آمارگیری و جمع آوری اطلاعات گسترده از ویژگی های سفرهای شهروندان با عنوان آمار مبدا_ مقصد سفرها و ویژگی های اجتماعی_ اقتصادی مانند جمعیت و اشتغال، شروع می گردد. گفت: با استفاده از این اطلاعات پایه، ساخت و پرداخت مدل حمل ونقل مجموعه شهری تهران انجام می گردد. این مدل به عنوان ابزار ارزیابی و آزمودن پروژه ها، سناریوها و طرح های پرهزینه حمل ونقل، در اختیار مسئولان و تصمیم گیران حوزه مدیریت شهری قرار می گیرد.

به گفته پورسیدآقایی، با استفاده از همین مدل، سناریوهای مبتنی بر سیاست های کلان حوزه حمل ونقل و حوزه های مرتبط با آن، طرح ها و پروژه های حمل ونقل در ترکیب های مختلف ارزیابی می گردد که در نهایت براساس نتایج ارزیابی های اجرا شده، ترکیب بهینه و مناسبی از طرح های حمل ونقل در شاخه های مختلف، به عنوان طرح جامع حمل ونقل انتخاب و برای افق های زمانی متفاوت ارائه می گردد.

وی با بیان اینکه این مطالعات برای نخستین بار در سال 1373 و بار دیگر در سال 1383 توسط شرکت مطالعات، طرح جامع حمل ونقل شهرداری تهران انجام شد ادامه داد: البته، یک بار هم در سال 1390 با اصلاح داده ها و ارکان مدل، کیفیت مدل های ساخته گردیده بدون انجام آمارگیری های گسترده و با یاری اساتید در حوزه حمل ونقل دانشگاه صنعتی شریف تا حد قابل قبولی ارتقاء یافت. معاون شهردار تهران اضافه نمود: با وجود این، این مطالعات، با توجه به تغییرات شرایط اجتماعی- اقتصادی و زیست محیطی و نیز تغییر سیاست ها و اولویت های مدیریت کلان کشور و رویکردهای مدیریت شهری، معمولاً هر 10 سال یک بار به طور کامل بازنگری می گردد، اما هسته مرکزی آن که همان مدل حمل ونقل شهری است، باید به طور سالانه و مستمر به روز گردد، در همین راستا، در سال 93 نیز آمارگیری وسیعی از سفرهای روزانه شهروندان تهرانی، باهدف بازنگری کامل طرح جامع حمل ونقل بعد از 10 سال انجام پذیرفت که متأسفانه با تغییر مدیریت ها در همان مرحله سرانجام آمارگیری متوقف ماند و در حال حاضر ادامه فعالیت های طرح جامع با ارزیابی آمارهای سال 93 و نیز گردآوری و تحلیل اطلاعات جدید ویژگی های اجتماعی- اقتصادی از مرکز آمار ایران و تحلیل و پردازش آنها، شروع گردیده است.

وی در مورد فرایند جمع آوری آمار سفرهای شهروندان تهرانی با بیان اینکه معمولاً گردآوری اطلاعات سفرها به روش پرسشگری انجام می گردد اعم از ارسال پرسشنامه به منازل، پرسشگری در درب منازل یا مکان های خاص، پرسشگری آنلاین و تلفنی و ... که در مطالعات جامع تهران برای گردآوری اطلاعات از مشارکت وزارت آموزش و پرورش و دانش آموزان استفاده گردیده و پرسشگری از حدود 360 هزار خانوار تهرانی برنامه ریزی گردیده و اطلاعات سفرهای حدوداً نیمی از این خانوارها گردآوری و بازگشت داده گردیده است. هم زمان آمارگیری از مسافران ورودی و خروجی دروازه های شهر تهران، ایستگاه های مترو، سرانجامه ها و بار و کالای شهر تهران نیز اجرا شده است که پس از ارزیابی و تحلیل به عنوان اطلاعات پایه در ساخت مدل حمل ونقل شهر تهران مورداستفاده قرار خواهد گرفت.

پورسیدآقایی با بیان اینکه در حال حاضر آمارگیری های تکمیلی برای اصلاح و به روز رسانی داده های سال 93 در برنامه دیده گردیده است. گفت: در به روز رسانی و اصلاح اطلاعات موجود و گردآوری گردیده، با دانشگاه ها و متخصصان مختلف مذاکراتی داشته ایم که نهایتاً موسسه عالی آموزش و پژوهش برای انجام این کار انتخاب گردیده است، کما این که در حال حاضر، اساتید مجربی از دانشگاه های تهران، تربیت مدرس و امیرکبیر از طریق این موسسه با مطالعات به عنوان مشاور عالی همکاری می نمایند و همچنین تیمی کارشناسی در داخل مجموعه معاونت مطالعات و برنامه ریزی سازمان ترافیک در معاونت حمل ونقل، در حال اجرا این مطالعات هستند.

وی در مورد توجه به مسائل زیست محیطی و کاهش آلاینده های ناشی از حمل ونقل در طرح جامع گفت: در این مطالعات، به تقاضای سفر و طرح های توسعه و ارتقای بهره وری از سامانه های حمل ونقل عمومی اشاره می گردد که هر دو منجر به کاهش آلودگی و مدیریت مصرف سوخت خواهد شد، بنابراین، می توان گفت که این مطالعات در زمینه مصرف سوخت و فراوری آلایندگی نیز نتایج ارزنده ای خواهد داشت.

وی در مورد نتایج مطالعات قبلی با بیان اینکه نمی توان ادعا کرد که نتایج طرح های گذشته به طور کامل اجرایی گردیده است گفت: شاید مشکلاتی مانند عدم هماهنگی نهادها و سازمان ها، کمبود منابع و شرایط خاص اجتماعی و اقتصادی، مانع از اجرای دقیق آن گردیده است. اما در طرح فعلی، قطعاً سازوکاری برای اجرایی شدن و پایش اجرای طرح در نظر گرفته خواهد شد.

پورسیدآقایی در تشریح عوارض نداشتن طرحی در شهر با بیان اینکه قطعاً بدون انجام مطالعات، احتمال تصمیم های نادرست بالاست که علاوه بر صرف هزینه های کلان باعث تحمیل خسارت های جبران ناپذیر به جامعه خواهد شد. گفت: متأسفانه چند سال است که این پروژه به تعویق افتاده است. بدیهی است در غیاب ابزار مناسب برای برنامه ریزی حمل ونقل و مدل شهر تهران، هرکسی می تواند سلیقه و نظر شخصی خود را در قالب طرح و پروژه محبوبش بدون توجه به ابعاد هزینه ای و اثرات مثبت یا منفی آن، اجرایی کند که نتیجه آن هدر رفتن منابع شهر است. ولی طرح جامع حمل ونقل که نگاهی فراگیر به همه اجزاء و ارکان حمل ونقل دارد می تواند مانع انجام پروژه های بی هدف، بی نتیجه، موازی و پراکنده در شهر گردد.